Blog

In mijn onderzoek kijk ik naar potentiële toepassingen van (onderzoek met) hersenscans in het onderwijs, en de ethische en maatschappelijke consequenties hiervan. Ik praat hierover onder andere met mensen die dichtbij het onderwijs staan, zoals docenten, leerlingen en hun ouders. Op dit moment is het technisch nog niet goed mogelijk een scan te maken waarmee betrouwbare uitspraken kunnen worden gedaan over de hersenprocessen van een individu. De verwachting binnen de wetenschap is echter dat dit in de toekomst zal veranderen. Dit kan consequenties hebben voor het onderwijs: een individuele scan zou mogelijkheden kunnen bieden voor een lesprogramma op maat.

Sommige mensen die ik heb gesproken vonden deze toepassing echt een uitkomst, anderen zien het gebruik van een hersenscan voor individuele leerlingen eerder als een schrikbeeld. Dit verschil in mening had vaak te maken met een ander idee over wat intelligentie is en in hoeverre dit ontwikkeld kan worden.

Mensen die positief waren over deze toepassing dachten dat kinderen misschien wel beter tot hun recht zouden komen doordat ze bijvoorbeeld meer in hun talenten gestimuleerd kunnen worden. Volgens hen kan intelligentie verschillende vormen aannemen: er zijn bijvoorbeeld mensen die goed getallenreeksen kunnen onthouden en mensen die goed ruimtelijk inzicht hebben. Ook creativiteit kan worden gezien als een intelligentievorm. Daarbij voerden voorstanders het argument aan dat intelligentie ontwikkeld kan worden gedurende het leven.

Tegenstanders van deze toepassing waren bang dat een hersenscan kan laten zien wat voor capaciteiten iemand heeft, waarna deze persoon de rest van het leven vastzit aan dit (letterlijke en figuurlijke) beeld. Voor tegenstanders was intelligentie dus nauwer gedefinieerd, is het iets wat je kan meten met een IQ test. Achter deze mening zit vaak ook het argument dat potentiële intelligentie bij de geboorte voor een groot gedeelte vastligt.

Niet alleen docenten, leerlingen en ouders worstelen met dit soort vraagstukken; interessant is dat wetenschappers zelf eigenlijk dezelfde discussie voeren. Intelligentie wordt in onderzoek vaak gelijkgesteld aan IQ, maar dit vinden sommige wetenschappers niet terecht. Ook bestaat er al jaren controverse over in hoeverre intelligentie genetisch bepaald is.